Đối với Facebook, luật quốc tế thua lệ Trung Quốc

Diendanraovataz.net - Diễn đàn rao vặt - Đăng tin mua bán - Quảng cáo miễn phí - Hiệu quả - Đọc tiếp: http://vinhcity.com.vn/doi-voi-facebook-luat-quoc-te-thua-le-trung-quoc/

Facebook và các ông lớn công nghệ sẵn sàng làm mọi thứ chính phủ Trung Quốc yêu cầu nhưng luôn tìm cách tránh né luật lệ ở Mỹ và phương Tây. Đó là một thực tế đáng lo ngại.

“BIẾN HÌNH” KHI CẦN ĐỂ NÉ LUẬT​

Trong thời điểm vụ bê bối Cambridge Analytica nổ ra, nó cho phép họ “biến hình” khi cần để né tránh mạng lưới luật lệ ngày càng dày đặc trên toàn cầu. Thực tế là trong năm 2018, báo chí đã đưa tin Facebook cho tăng gấp đôi chi phí vận động hành lang tại châu Âu để ngăn chặn các luật lệ kiểm soát mạng xã hội này được thông qua.

Đó là Mỹ, còn tại Trung Quốc, câu chuyện về né tránh, nhấn chìm hoặc phớt lờ luật lệ sở tại của các “đại gia” công nghệ diễn ra theo một kịch bản khác hẳn.

Tuần qua, người sử dụng Facebook ở Việt Nam phát hiện trong phần chọn phạm vi quảng cáo mục tiêu, Facebook đã đánh dấu 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa thuộc lãnh thổ Trung Quốc. Bản đồ này đi ngược lại lãnh thổ hàng hải được công nhận và ngay lập tức kéo theo sự phản đối từ phía Việt Nam.

Facebook gọi sai sót này là một lỗi kỹ thuật thuần túy, lời giải thích khó xuôi từ một gã khổng lồ công nghệ cao. Và kể cả nếu lần này đúng là “lỗi đánh máy”, thì đây cũng không phải trường hợp đầu tiên các công ty công nghệ công nhận các tuyên bố lãnh thổ theo hướng có lợi cho Bắc Kinh.

Năm 2016, Wall Street Journal đưa tin rằng Google Maps truy cập từ lãnh thổ Trung Quốc gọi tên những khu vực tranh chấp theo tuyên bố chủ quyền của nước này. Cũng phải nói thêm rằng trong trường hợp Biển Đông, luật lệ không được quyết định bởi riêng một quốc gia, mà cần theo luật pháp và thông lệ quốc tế. Nhưng đối với các tranh chấp như vậy, Google luôn lập luận rằng họ hành xử theo luật của từng quốc gia sở tại, và Facebook có lẽ cũng sẽ áp dụng tiêu chí tương tự nếu bị gây áp lực.

TRUNG QUỐC VÀ “PHẦN CÒN LẠI CỦA THẾ GIỚI”​

Câu chuyện trên cho thấy giới công nghệ toàn cầu không phải lúc nào cũng tuân thủ các luật lệ chung, đặc biệt đối với những công ty muốn (tái) gia nhập thị trường Trung Quốc.

Facebook từ lâu không giấu giếm tham vọng của họ đối với Trung Quốc: Đâu phải tự dưng mà Mark Zuckerberg ra Thiên An Môn để chạy bộ và không mang cả khẩu trang. Cho đến tận lúc này, Trung Quốc vẫn là thị trường quảng cáo lớn thứ hai đối với Facebook. (10% doanh thu toàn cầu của Facebook, tức khoảng 5 tỷ USD, đến từ Trung Quốc – theo Ad Age).

Tương tự, nếu không có động cơ lợi ích, Tim Cook của Apple cũng sẽ không rảnh rỗi dành thời gian đến Trung Quốc phát biểu tại Hội nghị Internet Thế giới, hay cố gắng, dù bất thành, ngăn cản việc ứng dụng VPN bị gỡ khỏi kho ứng dụng tại đất nước này. Khi gặp rào cản về luật sở tại, Cook – cũng không khác gì Google – sẵn sàng ca ngợi sự cần thiết của việc “tuân thủ luật lệ và quy định địa phương”.

Dù từng từ chối hỗ trợ Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) để mở khóa iPhone và tiếp cận dữ liệu của một nghi phạm khủng bố đã giết 49 người, nhưng Cook từng phát biểu: “Với tư duy của một người Mỹ, tôi tin tưởng mạnh mẽ vào các quyền tự do. Chúng là những giá trị cốt lõi làm nên một người Mỹ, tôi không nghi ngờ gì chuyện đó cả. Nhưng tôi cũng biết rằng mỗi quốc gia trên thế giới quyết định luật lệ và quy định của họ”.

Trong khi đó, Google cũng đang tiến xa hơn vào thị trường Trung Quốc. Hãng này đã mở một văn phòng dịch vụ cho các nhân viên ở Thâm Quyến và tham gia vào hàng loạt phi vụ làm ăn với các doanh nghiệp địa phương.

Thái độ bất nhất của các công ty công nghệ trước luật lệ giữa hai loại thị trường, Trung Quốc và “phần còn lại của thế giới”, cho thấy họ không coi các luật bình đẳng với nhau. Họ sẵn sàng tuân thủ luật lệ sở tại ở quốc gia này, nhưng lại đấu tranh chống lại luật ở một số nước khác.

GIÓ ĐÃ XOAY CHIỀU​

Điều này đặc biệt đáng lo ngại trong thời điểm chúng ta đang dần trôi khỏi “kỷ nguyên Tự do Internet” của thời cựu ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton. Clinton từng đưa ra chương trình hướng đến một tầm nhìn thống nhất trên phạm vi toàn cầu, và thiết lập một khuôn khổ trật tự toàn cầu trên không gian mạng.

Vào thời điểm đó, các “luật địa phương” tỏ ra không đủ tốt và Mỹ thậm chí đã vận động cho những quyền và giá trị mình tin tưởng bằng các chương trình nghị sự đối đầu trực tiếp với “luật địa phương”. Các quyền này sẽ mở đường cho những công ty công nghệ Mỹ xâm nhập các thị trường mới, quảng bá cho quyền lực mềm của Mỹ gắn liền với chương trình nghị sự về tự do Internet. Vào thời điểm đó, các “luật địa phương” có vẻ chẳng có nghĩa lý gì.

Nhưng nay gió đã xoay chiều. Vậy rốt cuộc điều gì đã thay đổi? Những chiến binh bảo vệ tự do Internet giờ đâu rồi? Họ giờ đây thèm khát miếng bánh Trung Quốc, một thị trường nếu thâm nhập được sẽ làm hài lòng các cổ đông của họ. Thế là cuộc chiến chống lại các luật lệ năm xưa, cuộc chiến bên ngoài biên giới Trung Quốc mà họ từng hăm hở lao vào, giờ đổi hướng, chỉ còn lại sự nhượng bộ về nguyên tắc. Dù người ta vẫn khao khát về kỷ nguyên tự do Internet, nhưng những ngày đó không còn nữa.

Nhưng nếu thái độ bất nhất này giúp các công ty công nghệ phình to túi tiền, thì với chúng ta, phần còn lại của thế giới, nó đem lại những gì?

Trước hết, có lẽ chúng ta thấy mình hơi bực bội khi chứng kiến cảnh những công ty từng chiến đấu ngoan cường để chống lại những luật lệ xâm phạm quyền riêng tư tại Mỹ và châu Âu, nay dễ dàng vứt bỏ tất cả để chạy theo lợi nhuận trong một thị trường mà các quyền riêng tư trên không gian mạng hầu như không tồn tại.

Zuckerberg đã lỡ hạn cuối của việc phải xuất hiện trước Quốc hội Mỹ để điều trần về hợp đồng của Facebook với Huawei, công ty có thiết bị và dịch vụ vừa bị cấm sử dụng trong quân ngũ Mỹ. Nhưng Facebook cũng chẳng quan tâm.

Chính phủ Mỹ có quá ít ý chí chính trị lẫn năng lực để giải quyết vấn đề này. Thực trạng Facebook sẵn sàng làm mọi thứ chính phủ Trung Quốc yêu cầu nhưng đến chút luật lệ của phương Tây cũng tránh né thật khó nuốt trôi.